દિશા નિર્દેશ

– સ્નેહા દુધરેજીયા

બેટા પઢાવો, સંસ્કાર સીખાવો, સમાજ બચાવો

એક દીકરી કહે છે કે મને મારા પપ્પા કરતા પણ વધારે સાંજ ગમે છે પપ્પા તો ખાલી ચોકલેટ લાવે છે પણ સાંજ તો મારા પપ્પા ને લાવે છે.એ દિકરી આજે કયાં સુરક્ષિત છે.આજ નો સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે.પોતાના ઘરમાં કે કામની જગ્યા પર કયાં પોતાની જાતને સુરક્ષિત ગણવી.?
“બેટી બચાવો બેટી પઢાવો યોજના” 22 જાન્યુઆરી, 2015 ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી.
આ યોજના શરૂ કરવા પાછળનું કારણ દીકરીને રક્ષણ આપવાનું છે. આપણા સમાજમાં છોકરા-છોકરી વચ્ચેનો તફાવત એ કોઈ નવી વાત નથી. દેશના દરેક સમુદાયમાં, દરેક સમાજમાં અને તમામ વિસ્તારોમાં દીકરા અને દીકરીને લઈને એક જ અભિપ્રાય છે. કે, પુત્ર વૃદ્ધાવસ્થામાં સહારો બનશે.અને પુત્રી લગ્ન કરીને બીજાના ઘરે જશે?
સમાજની આ વિકૃત વિચારસરણીએ પરિવારના સ્તરે જ પુત્રી અને પુત્ર વચ્ચે ભેદભાવ શરૂ કર્યો.આજે સ્ત્રી દુનિયાભરમાં પોતાનુ આગવુ સ્થાન બનાવી રહી છે.ઘરથી માંડીને છેક અવકાશ સુધી પોંહચી છે.પોલીસ વિભાગ હોય કે શિક્ષણ કે કોર્ટ કે પછી રાજકિય શ્રેત્ર હોય હિમાલય થી માંડીને અવકાશ સુધી પહોંચી ગય છે.છતા પણ કયક ખુટે છે.નોકરી કરતી સ્ત્રી ને નોકરીની સાથે ઘર પણ સંભાડવુ પડે છે.છોકરા પણ સંભાડવા પડે છે.તો શું આ વિચારધારા થોડી અજીબ નથી?
દીકરી ઘરની ચાર દીવાલોમાં બંધાઈ ગઈ અને દીકરો સમાજમાં પોતાને સર્વોત્તમ માનીને ઘરની બહાર મુક્તપણે ફરવા લાગ્યો, જેનું પરિણામ આપણી સામે છે?જ્યારે અડધી વસ્તી સ્ત્રી અને અડધી વસ્તી છે પુરુષ છે.
આપણા સમાજમાં દિકરા-દિકરી વચ્ચેના ભેદભાવની વિચારસરણીએ છોકરીઓનો ભણવાનો અધિકાર છીનવી લીધો છે, ઘરની બહાર જવાનો હક છીનવી લીધો છે, પુરુષની બરાબર ઊભા રહેવાનો અધિકાર પણ છીનવી લીધો છે?
સ્ત્રી હંમેશા પુરૂષને અનુસરતી એક શાંત વસ્તુ બની ગઈ છે જેનો પુરુષો પોતાની વિચારધારા પ્રમાણે ઉપયોગ કરે છે
હદ તો ત્યારે જ થઇ ગઈ જ્યારે ટેક્નોલોજીના વિકાસે છોકરીઓને ગર્ભમાં જ મારી નાખવાની વિકૃત વિચારસરણી ફેલાવવાનું શરૂ કર્યું, જેના પરિણામે છોકરાઓ અને છોકરીઓ વચ્ચેનો લિંગ ગુણોત્તરમાં નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડો થયો
ભારતની વસ્તીમા વધારો હોવા છતાં, છોકરીઓનો ગુણોત્તર ઘટી રહ્યો હતો.ભારતની 2001ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, દર હજાર છોકરાઓ પાછળ 927 છોકરીઓ હતી, જો કે 2011ની વસ્તી ગણતરીમાં આ આંકડો ઘટીને 943 છોકરીઓ પર આવી ગયો.
” બેટી પઢાવો બેટી બચાવો “યોજનાએ ચોક્કસપણે આ દિશામાં જાગૃતિ ફેલાવી છે.સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી રહેલા પ્રયાસો દીકરીઓ માટે અસરકારક સાબિત થઈ રહ્યા છે પરંતુ સામાજિક સ્તરે આપણા સમાજમાં ઘણા સુધારાની જરૂર છે.
છોકરાઓ અને છોકરીઓ વચ્ચેના સામાજિક તફાવતને કારણે, સામાન્ય લોકો પુત્રોને મહત્વ આપે છે, તેઓ હંમેશા એક વિચાર તેમના મનમાં રાખે છે કે “જો પુત્ર હોય, તો તે બધા કામ કરવા માટે સ્વતંત્ર છે, કારણ કે પુત્રનું સ્થાન હંમેશા છે. દીકરી કરતાં ઉપર છે .જેના પરિણામે દીકરી સમાજમાં અસુરક્ષિત બની અને ઘરમાં પણ અસુરક્ષિત બની ગઈ, કારણ કે બળાત્કારના મોટા ભાગના કિસ્સા ઘરમાં જ બને છે, નજીકના સંબંધીઓ દ્વારા જ?
તેઓ પુરૂષો છે, તેઓ કોઈના પુત્ર છે, તેથી આ મુદ્દાને ગૌણ બનાવીને છોકરીને ચુપ કરી દેવામાં આવે છે? શું બળાત્કાર, છેડતી, એસિડ એટેક વગેરે જેવા દુષ્કૃત્યોને સમાજ દ્વારા છોકરાઓને ઉત્તેજન આપવામાં આવે છે તેનું પરિણામ છે?
આ દર્શાવે છે કે જો સમાજને સાચી દિશા આપવી હશે તો પુત્રોને સાચી દિશા આપવી પડશે.દીકરા અને દિકરી વચ્ચેનો તફાવત દૂર કરવો પડશે.
છોકરાઓ દ્વારા થતા ગુનાઓને ઘટાડવા માટે “બેટી પઢાવો બેટી બચાવો અભિયાનની સાથે.
“બેટા પઢાવો સંસ્કાર સિખાવો સમાજ બચાવો” જેવા
અભિયાન હવે શરૂ કરવા પડશે. આ અભિયાન દિકરઓ માટે હોવા જોઈએ.
જિલ્લા પંચાયત અને રાજ્ય સરકાર અને કેન્દ્ર સરકારના સંબંધિત વિભાગોએ પણ આ બાબતે આત્મમંથન કરવું પડશે.છોકરાઓના મનમાં દીકરીઓ માટેના મૂલ્યો અને આદર કેળવવા માટે શાળાઓ, કોલેજો, ગામડાઓ, શહેરો અને વિવિધ સંસ્થાઓ અને સંસ્થાઓમાં વિવિધ કાર્યક્રમો યોજવા પડશે.
જનજાગૃતિ અભિયાન અંતર્ગત બેટા પઢાવો સંસ્કાર સિખાવો સમાજ બચાવો, અભિયાન ચલાવવું જોઈએ.
વર્તમાન સમયના સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખીને આવી ઘટનાઓ દરરોજ પ્રકાશમાં આવે છે જે શરમલાયક કહેવાય.આ બધાનું કારણ એ છે કે આજના છોકરાઓ ગેરમાર્ગે દોરાય રહ્યા છે.
પુત્ર અને પુત્રી વચ્ચેના તફાવતને કારણે, પુત્રના ઉછેરમાં, માતા-પિતા અને પરિવાર તરફથી અભાવ? પુત્રને પુરુષ હોવાનો બિનજરૂરી અહંકાર આપવામાં આવે છે?
જેના પછી માતા-પિતા, પરિવાર, સમાજ, ગામ તેમજ રાજ્યનું નામ બદનામ થાય છે. બનાવોનો ગ્રાફ દિવસેને દિવસે વધી રહ્યો છે?આ ગંભીર સમસ્યા દિન-પ્રતિદિન બનતી જાય છે.માતા-પિતા,પરિવાર,સમાજ,સરકાર અને વહીવટીતંત્ર માટે બેફામ છોકરાઓને સંભાળવું મુશ્કેલ છે.થઈ છેડતી જેવા બનાવો ધટવાને બદલે વધવા માંડયા છે.અમુક કિસ્સમાં વાત બહાર જ નથી આવતી બસ ધુંટાઇ ને જીવવુ પડતુ હોય છે.આનુ કારણ શુ બતાવી શકાઇ.એજ કે સ્ત્રી ને હંમેશા મોન રહેવાનુ.ધણીવાર આપણા માંથી ધણી બધી બહેનો હારે કંઇક ને કંઇક તો એવુ બન્યુ જ હોય છે જ્યારે આપણી ઇચ્છા ન હોવા છતા મૌન રહેવુ પડે છે.તો પછી સમાનતા કયાં છે ફકત વિચારોમાં. દીકરા અને દીકરીમાં કોઈ ફરક ન હોવો જોઈએ.લોકો પોતે જ આ પ્રકારની ઘણી વાતો કરે છે કે દીકરો અને દીકરી સમાન છે, પરંતુ વાસ્તવમાં આ સમાનતા ક્યાંય દેખાતી નથી, કારણ કે આપણા સમાજમાં માત્ર પુરુષોને જ મહત્વ આપવામાં આવે છે? સ્ત્રી ભલે ઘરમાં હોય કે ઓફિસમાં, પુરૂષો દરેક જગ્યાએ તેના પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે.દરેક જગ્યાએ પુરૂષો ઈચ્છે છે કે સ્ત્રીઓ તેમની અંદર કામ કરે .તો શું પુત્ર, પુત્રી અને સ્ત્રી-પુરુષ વચ્ચે સમાનતાનો વિચાર ફક્ત એક વિચાર જ છે.સ્ત્રી ગમે તે વિભાગમાં કામ કરે, તેને હંમેશા નબળી ગણવામાં આવે છે?એવી ઘણી દિકરિયો છે જે આ કપરી પરિસ્થિતિ પાર કરિને પણ નોકરી મેળવે છે સમાજ મા આગળ આવે છે પણ કયાંક ને કયાંક ભુલ કરી બેસે છે એ ભુલની સજા દિકરી માટે તો મોત જ હોય છે.દિકરો એટલે કુલદીપક એ ગમે તે કરી શકે .શુ આ વીચારધારા થોડી બદલવાની જરુર નથી.
વાત આટલે સુધી સીમિત નથી, જો કોઈ છોકરી પર બળાત્કાર થાય છે, તો તેનું કારણ તેના ટૂંકા કપડા બની જાય છે, અથવા તો રાત્રે બહાર જવાનું કારણ બની જાય છે. જો બળાત્કારને કારણે કોઈ છોકરીની હત્યા થાય છે, તો બધા રાજ્યોને દોષી ઠેરવે છે. શું આપણે ન્યાયની વાત કરવા, ન્યાય મેળવવા મીણબત્તી લઈને નીકળ્યા છીએ? પછી થોડા દિવસોમાં બધું ભૂલી જાય છે.મને નથી લાગતું કે આ બધું કરવાથી બળાત્કાર જેવી ઘટનાઓ રોકી શકાય.નાનપણથી જ છોકરીઓને આદર અને પ્રતિષ્ઠા વિશે શીખવવામાં આવે છે ખરા અર્થમાં આ બાબતો છોકરાઓ ને પણ શીખવવી જોઈએ. જો નાનપણથી જ દિકરાઓને સંસ્કાર શીખવવામાં આવે તો કદાચ આ બધું ઓછું થઈ જાય.આજકાલ આપણે એવા સમાચારો જોઈએ છીએ કે વર્ષો જૂના લગ્ન પણ તૂટી રહ્યા છે. શું આ સંબંધ ફક્ત પત્નીના કારણે જ તૂટે છે?
આવું દરેક વખતે નથી બનતું.આ માત્ર પતિ-પત્નીના સંબંધો પૂરતું સીમિત નથી.આજકાલ એક ટ્રેન્ડ ચાલી રહ્યો છે કે દરેક વ્યક્તિને શાનદાર ગર્લફ્રેન્ડ જોઈએ છે પણ પત્ની તો સંસ્કારી જ હોવી જોઈએ.તો શું આ મજાક નથી?
.કોય બનાવ બનતો હોય તો દસ જણા વિડીયો ઉતારતા હોઇ છે કોઇ મદદ કરવા નથી જાતુ.પછી સ્ટેટ્સ પણ મુકે છે કે આને ન્યાય મળવો જ જોઇએ .આ કયા પ્રકારની વિચારધારા છે.પુરુષ બે વાર લગ્ન કર્યા પછી પણ તેને દિકરો છે એવુ કહેવામાં આવે છે અને જો કોઈ સ્ત્રી ના બે વાર લગ્નન થાઇ તો તેને જીવનભર મેણાટોણા સાંભળવા પડે છે.જે
કદાચ મારા આ નિવેદનથી દુઃખ થાય, પણ એ સાચું છે, શું તમને નથી લાગતું કે વિચારસરણીમાં પરિવર્તન લાવવાની જરૂર છે? જો પતિ તેની પત્નીને મદદ કરે છે, તો તેને પણ નીચું જોવામાં આવે છે, આ એક ગૌરવ ની વાત છે કે કોઇ તેની પત્નિ ને મદદ કરે. દરેકે સ્ત્રીનું સન્માન કરવું જોઈએ. આપણે ક્યાંકથી શરૂઆત કરવી પડશે.
જ્યારે વિચારસરણી બદલાશે ત્યારે જ સમાજમાં પરિવર્તન આવશે દરેક માતા-પિતાની જવાબદારી છે કે તેઓ તેમની દીકરીઓ સાથે તેમના પુત્રોને પણ મૂલ્યો શીખવે. આ કડવું હોઈ શકે છે પરંતુ તે સાચું છે. દીકરાઓને મૂલ્યોની જરૂર છે., બેટી પઢાવો બેટી બચાવો, અભિયાનની સાથે સમય સંજોગોને ધ્યાનમાં રાખીને “બેટા પઢાવો સંસ્કાર સિખાવો સમાજ બચાવો” જેવી ઝુંબેશ હાથ ધરવી જરૂરી છે.
દેશની પ્રગતિ માટે મૂલ્યો જાળવવા ખૂબ જરૂરી છે એ યુવાનો સમજવા માંડે તો દેશની દીકરીઓ આપોઆપ સુરક્ષિત બની જશે.